In dit artikel leg ik uit wat er mis is met hondenbrokken, waarom wij ze niet aan onze honden voeren en waarom wij onze volwassen honden en puppy’s voeren met zelf samengestelde rauwe verse voeding (BARF).
De gemiddelde hondenbezitter voert zijn hond hondenbrokken, diner of blik of een combinatie van die drie. Als je mij vraagt is dit gezonde voeding voor een hond, is mijn antwoord daarop simpelweg : nee. Absoluut niet. Wat een hond nodig heeft om gezond oud te worden is verse, rauwe voeding. Ondanks wat dierenartsen en dierenspeciaalzaken er van zeggen, fabrieksmatig kant en klaar dood gekookt voer houdt de hond dan wel in leven, maar genereert beslist geen optimale gezondheid. Niet voor niets zitten de wachtkamers bij de dierenarts vol met honden met huid en darmproblemen. Niet voor niets stappen de meeste hondenbezitters diverse keren per jaar over naar weer een ander merk brokje, omdat de hond “het niet lekker doet”, jeuk heeft of diarree.
Voerfabrikanten hebben ons doen laten geloven dat het onmogelijk is om zelf voer voor je hond samen te stellen. Dat het zelfs gevaarlijk is om rauw, vers vlees aan je hond te geven. Dat wij te dom zijn om zo’n simpel wezen, qua spijsvertering, als de hond te voeden. Dat we onmogelijk puppy’s op hun vier pootjes kunnen krijgen, zonder hun “fantastische fabrieksvoer”. En ze zijn daar goed in geslaagd, in deze hersenspoeling. 99% van de hondeneigenaren voert brokken. Zonder daarbij na te denken. Zonder zich af te vragen of het werkelijk goede voeding is. Want tja, de dierenarts zegt het, de dierenwinkel zegt het, de buurvrouw zegt het. Dus moet het wel waar zijn.
Maar alles wat gemeenzaam wordt aanvaard is niet altijd waar!
Mijn stellige antwoord op de vraag ‘welke brokken zijn het beste voor mijn hond?’ is ‘geen’! Wat de dierenarts of dierenspeciaalzaak ook beweert. Gelukkig zijn er steeds meer dierenartsen die het met deze stelling eens zijn en die hun klanten adviseren zelf rauwe, verse voeding voor de hond te gaan maken.
Wat is er mis met brokken (blik en diner)?
Allereerst even een kort stukje over fabrieksvoer. Je hebt het in alle soorten en maten en geurtjes en kleurtjes, brokken, blik en diner. En ze zijn allemaal, tenminste in mijn ogen, totaal ongeschikt voor de hond. En dat geldt dus niet alleen voor de brok uit de supermarkt, maar ook voor de brok uit de dierenspeciaalzaak en ook voor de speciale dieet brokjes die je bij de dierenarts kunt kopen.
In veel brokken zitten chemische antioxidanten om te voorkomen dat er bederf/ranzigheid van vlees en vetten optreedt. De meeste brokken worden geconserveerd met BHA, BHT en Etoxyquine. Deze chemische antioxidanten mogen niet in baby en peutervoeding voorkomen, maar wel in puppy, volwassen en senior hondenvoeding. Bij mensenvoeding bevat kauwgom dit soort stoffen. Maar een beetje van zo’n stof in een klein kauwgommetje (waarvan je niet hele pakken per dag eet) is natuurlijk niet vergelijkbaar met een grotere hoeveelheid van deze stoffen in hondenvoeding die dag in dag uit gegeten wordt. We horen steeds meer geluiden dat deze chemische antioxidanten en conserveringsmiddelen kankerverwekkend zijn. Of het toeval is of niet, ik weet het niet, maar ik zie en hoor toch veel honden om mij heen sterven aan kanker. Ik sluit dus beslist niet uit dat deze stoffen mede oorzaak daarvan zijn. Sommige brokfabrikanten beweren dat zij uitsluitend vitamine C en E gebruiken om hun brokken te conserveren. We praten hier dan over vitamine C en E in grote hoeveelheden. Het is mij nog onduidelijk welke schadelijke gevolgen dit voor de hond heeft op langere termijn. Want, vitamine C in grote hoeveelheden is mogelijk schadelijk voor de hond. De hond kan zelf vitamine C aanmaken en heeft dus geen extra vitamine C nodig. Wanneer een hond voor een langere periode hoge doseringen vitamine C binnen krijgt, kan dit leiden tot het blokkeren van de eigen aanmaak van vitamine C. Dus waren stoffen als BHA en BHT eerst zogenaamd volstrekt onschadelijk en bleek uit nader onderzoek hun schadelijkheid: zo vermoed ik dat over 10 of 20 jaar wel duidelijk zal worden dat grote doseringen vitamine E en C ook niet onschadelijk zijn. Gezien het nog steeds groeiend aantal honden met skelet afwijkingen zoals HD, ED en LPC, ondanks de strenge röntgenselectie, zou het mij in ieder geval niet verbazen dat de oorzaak daarvan mede in de hondenvoeding ligt.
Niet alleen heb ik mijn grote twijfels over de wijze van conservering, brokken bevatten dood gekookte voedingsmiddelen. Alle ingrediënten worden dermate lang verhit dat er nauwelijks nog iets nuttigs over blijft. Door dit kookproces worden alle schadelijke bacteriën vernietigd. Maar niet alleen de slechte bacteriën worden vernietigd. Ook de goede bacteriën, enzymen en vitamines worden hiermee vernietigd. Vergelijk het met een prakje andijvie dat je 60 minuten kookt. Dat is prut. Daar zit geen vitamientje meer in. Bij brokken en blikvoeding worden de vitamines aan het eind van het procédé door de fabrikanten weer toegevoegd, maar dit is een synthetische vorm. Deze synthetische vorm wordt minder makkelijk door de hond opgenomen dan natuurlijke vitamines uit voeding. Daarnaast veranderen de eiwitten van het vleesmeel, door het koken. De gekookte eiwitstructuren leveren bij vele honden problemen op. Ze zijn niet alleen moeilijker verteerbaar, ze zorgen ook met regelmaat voor allergiën die zich uiten in maag, darm en huidproblemen.
Het zal waarschijnlijk niet echt een verrassing zijn, maar brokken bevatten meestal niet de allerbeste ingredienten. Laten we het zo zeggen, er zit geen biefstuk in, ook al doet de verpakking anders vermoeden. We kennen allemaal de leuke kleurrijke verpakkingen waar een lapje biefstuk op staat, opgeleukt en versierd met guitige doperwtjes en fleurige worteltjes. Maar het vleesmeel dat in hondenbrokken wordt verwerkt, komt toch echt meestal bij de destructiebedrijven vandaan. Alle delen van kippen, paarden, lammeren, koeien, die wij niet op willen/kunnen eten, verdwijnen in de hondenbrok. Soms zijn deze ingredienten ook afgekeurd voor menselijke consumptie. Dit is afhankelijk van de wetten van het land waar de voeding geproduceerd wordt. Dat betekent dus dat in sommige landen koeien en kippen met kankergezwellen verdwijnen in de hondenbrok. Overigens is dit in Nederland niet het geval. De in Nederland geproduceerde hondenbrok mag louter goedgekeurd vlees bevatten. Maar goed, dat plaatje waarbij u een kipfileetje met wuivende tarwe-aren op de verpakking ziet: geloof daar maar niks van! Dat is nou precies niet wat er in de gemiddelde hondenbrok zit. Trouwens, al zaten er wel mooie kipfileetjes met tarwezemelen in de hondenbrok, het is en blijft een mengsel van dood gekookte voedingsmiddelen. En zo’n brok bevat nog steeds te grote hoeveelheid graan en bijzonder weinig vlees. Terwijl de hond natuurlijk bij uitstek een vleeseter is.
De meeste mensen zijn er heilig van overtuigd dat hondenvoer zeer goed door de overheid gecontroleerd wordt. Nou, helaas moet ik je ook hier weer diep teleurstellen. De controle op wat er in brokken verwerkt wordt is uitermate slecht. Feitelijk wordt er alleen gekeken naar of de brokken geen schadelijke bacteriën, schimmels of gisten bevatten. Maar de brokken worden niet gecontroleerd op inhoud/verpakking en/of ingrediënten. Het is en blijft dus een kwestie van blind vertrouwen. De controlerende instanties werpen wel een blik op het recept en of dit overeenkomt met de analyse op de verpakking, maar ze controleren niet of wat op het recept staat ook werkelijk gebruikt wordt. Ze controleren ook niet of de analyse (eiwitpercentage, vetpercentage, vitamines en mineralen) ook werkelijk in het product aanwezig is.
En dan de hoeveelheid graan die in brokken zit. Brokken bevatten echt veel te veel graan. Brokken bestaan voor 40 tot 70% uit granen, afhankelijk van het merk dat je kiest. Granen komen in de natuurlijke voeding van de hond niet voor. En al zeker niet in de absurde hoeveelheden waarmee honden vandaag de dag worden gevoerd. Een hond kan granen moeilijk verteren en veel honden blijken allergisch voor granen. Hetgeen zich vaak uit in huid en darmproblemen. Maar, granen zijn een goedkoop middel om aan de voorgeschreven hoeveelheid energie te komen. En daarom zit het in de brok (blik en diner). Helaas worden granen er van verdacht (zeker in deze absurd grote hoeveelheden) degeneratieve ziektes te veroorzaken (bijv. arthritis, diabetes en kanker).
Al met al zijn er steeds meer honden die lijden aan huidproblemen, darmproblemen, diabetes en andere “welvaartsziektes” en gaan steeds meer honden, op jonge leeftijd, dood aan kanker. Diverse dierenartsen hebben onderzoek naar dit fenomeen gedaan en zij kwamen al snel tot de conclusie dat de mede oorzaak hiervan te vinden is in de voeding. De brok. Zelf ben ik er 100% van overtuigd dat voeding een zeer belangrijke rol speelt. Voeding is de fundering van een gezond bestaan. Aan de andere kant vind ik het niet goed om de schuld alleen bij de voeding te leggen. Ik denk dat er meerdere factoren meespelen wanneer we het hebben over een slechte gezondheid van de hond. Vandaag de dag ligt de gemiddelde hond ongeveer 22 uur per dag “bank-aardappel” te zijn. En, een paar maal per dag wordt het diertje snel even uitgelaten. Rondje om het huis. En de neus van de hond bevindt zich op auto-uitlaathoogte. De resterende 22 uur per dag ligt hij dus (als hij pech heeft) met de baasjes mee te roken op de bank. Stress, uitlaatgassen, rook, maar zeker ook genetische factoren, hebben ook invloed op de gezondheid van de hond. En toch zijn er wetenschappers die beweren dat er 3 tot 5 jaar leven van de hond wordt afgesnoept wanneer we hem voeden met onnatuurlijke voeding, lees brokken (of blik of diner). Reden te meer om over te schakelen op een natuurlijke, verse, rauwe voeding! En de basis van een gezonde hondenvoeding ligt dus bij rauw vlees.
Waarom eigenlijk rauw vlees?
Heel simpel. Een hond is een vleeseter oftewel carnivoor. Overigens is een hond natuurlijk ook een “vieze eter”. Als hij de kans krijgt eet hij lijkjes van konijnen en vogels, eet hij grassen, wortelen en bessen en aarde en hout. En als hij de kans krijgt, vreet hij onze vuilnisbakken leeg… Een hond kan zelfs overleven op een 100% vegetarisch menu. In feite lijkt de hond dus niet erg kritisch te zijn in wat hij eet. Om te overleven eet hij alles. Daarom is het ook zo’n succesvol dier en heeft hij de afgelopen miljoenen jaren met gemak overleeft op deze planeet. Maar dat wil niet zeggen dat de basis veranderd is. De hond is een carnivoor. En hij eet, als het moet, alles. Maar zijn wezen is carnivoor. En een carnivoor eet zijn vlees rauw. Het koken van vlees is een verzinsel van de mens, niet van de hond en niet van de wolf. En er zijn goede redenen om het vlees niet te koken. Door het koken van vlees veranderd de structuur van het eiwit. Ook veranderd de structuur van de vitamines, mineralen en vetten. Sommige voedingsstoffen worden door het koken van het vlees makkelijker opneembaar, maar de meeste voedingsstoffen worden echter voor de hond veel moeilijker opneembaar. Vetten kunnen door verhitting zelfs schadelijk worden. En eiwitten in vlees kunnen in gekookte vorm zelfs allergieen veroorzaken. In rauwe vorm veroorzaken ze dit niet. Veel honden die “allergisch” zijn voor kip in brokken, kunnen prima tegen rauwe kip. Niet alleen veranderd de structuur door het koken van het vlees, sommige stoffen gaan ronduit verloren. Heel veel voedingsstoffen verdwijnen simpelweg door het koken. Bepaalde vitamines doorstaan het kookproces niet en verdwijnen. Ook enzymen overleven het kookproces niet. En juist ook deze vitamines en enzymen zijn zo belangrijk voor de gezondheid van de hond.
Iets meer over enzymen. Enzymen zijn sterk gespecialiseerde eiwitmoleculen die gevormd worden uit aminozuren. Ze worden aangemaakt door alle levende organismen. Ze treden op als katalysator bij veel bio-chemische processen. Bekende processen zijn onder andere vergisting van suiker in koolzuurgas, het bereiden van kaas, het gistproces van brood. Enzovoorts. Wanneer voedsel ongekookt is, bevat het dus actieve enzymen. Wanneer je voedsel op 70 graden (of meer) verhit, worden de waardevolle enzymen vernietigt.
Niet alleen enzymen sterven wanneer je voedingsstoffen verhit, ook bacteriën. Nu denken wij dat alle bacteriën schadelijk zijn, maar niets is minder waar. Naast bacteriën waar je ziek van kunt worden wanneer je immuunsysteem niet goed werkt of je teveel bacteriën binnen krijgt, zijn er ook gunstige of goede bacteriën. Pens bevat een scala van deze goede bacteriën. Deze goede bacteriën produceren weer vitamines, ze houden de darm actief, ze verbeteren de opname van voedingsstoffen zoals bijvoorbeeld calcium en ze remmen de groei van ongunstige bacteriën.
En aangezien de wolf al miljoenen jaren floreert op rauw vlees, de hond afstamt van de wolf (of in ieder geval zeer nauw verwant is aan de wolf – genetisch onderzoek heeft aangetoond dat het mitochondriaal DNA van de hond nagenoeg identiek is aan die van de wolf. Het verschil is 0.2%), is er geen enkele reden om aan te nemen dat wij het vlees voor onze honden zouden moeten koken. Er wordt wel eens gesuggereerd, door mensen die anti-vers/rauw zijn, dat de hond al lang gedomesticeerd is, door evolutie niet meer van de wolf afstamt en geen rauwe voeding meer zou mogen eten. Misschien moeten deze mensen zich bedenken dat brokken nog geen 100 jaar bestaan, honden daarvoor ook met rauwe slachtafvallen gevoerd werden en zo’n enorme evolutie niet plaatst vindt in een tijdsbestek van nog geen 100 jaar. Het binnenwerk van de hond is nog steeds vrijwel identiek aan die van de wolf.
En ja, er zijn altijd honden die dermate doorgefokt zijn dat zij geen rauw vlees kunnen verdragen. Ik heb de afgelopen 15 jaar vier honden gekend. Deze honden konden geen enkel rauw vlees verdragen. Deze mensen kwamen erachter omdat zij hun hond over wilde schakelde op een gezondere voeding. Zouden zij deze poging niet hebben gewaagd, zouden ze niet hebben geweten dat hun hond niet meer in staat was om rauw vlees te verteren en zouden ze er mogelijk mee hebben gefokt. Je moet toch niet aan de rampzalige gevolgen denken van het fokken met honden die niet eens meer kunnen eten zoals de natuur het bedoeld heeft? Wolven zouden zo’n afwijking niet overleeft hebben. En zo lost de natuur dit soort problemen op en houdt de natuur de natuur sterk. Natuurlijk laten wij geen honden dood gaan omdat ze geen rauw vlees kunnen verteren. Maar verder fokken met deze honden zou verboden moeten worden! Reden te meer trouwens om vooral pups aan te schaffen die gefokt zijn door fokkers die vers voeren.
De voordelen van een rauwe, verse voeding op een rijtje.
De grootste voordelen van een rauwe voeding, bestaande uit rauwe botten, rauw vlees en rauwe groente (en meer) zijn:
- Het gebit van de hond blijft schoon. Door het kluiven aan vleesbotten en het rukken en sleuren aan vlees. Zo voorkom je tandsteen, tandvlees ontsteking en het uitvallen van gebitselementen. Bovendien heeft vlees de juiste pH waarde (zuurgraad) waardoor er minder snel plak en tandsteen ontstaat. Tandplak leidt tot tandsteen, tandsteen leidt tot tandvleesontstekingen en tandvleesontstekingen kunnen weer leiden tot uitval van gebitselementen maar kunnen zelfs ernstige schade toebrengen aan organen als nieren, lever en hart.
- Een natuurlijke voeding bevat natuurlijke vitamine en mineralen die makkelijk door het hondenlichaam opgenomen kunnen worden. Ze blijven daardoor in topconditie.
- Honden beleven veel plezier aan het eten van rauwe verse voeding. Persoonlijk moet ik de eerste hond nog tegen komen die rauwe, verse voeding weigert.
- Allergieproblemen behoren (in de meeste gevallen) snel tot het verleden.
- Het bevorderd de gezondheid van de hond. Zij krijgen een sterk afweersysteem tegen ziektes en parasieten, een goede opbouw van het skelet, gezonde organen, geen overbelasting van organen door chemische stoffen of de verkeerde (plantaardige) eiwitten.
- Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat honden gevoerd met een rauwe, natuurlijke voeding 3 tot 5 jaar langer leven.
- Pups groeien over het algemeen zonder groeipijnen op. Ze groeien een fractie minder snel uit, zwaren pas op latere leeftijd uit en groeien gelijkmatig op, zonder extreme groeispurts. Een vriendin van mij zegt altijd “zelf bereid kost even tijd”. Dat geldt niet alleen voor het klaarmaken van de voeding, ook voor het opgroeien van de pups.
- Hoewel het wel of niet ontstaan van HD, ED en LPC niet 100% voedingsgerelateerd kan zijn, zien we minder skeletproblemen bij versgevoerde puppies dan bij hun brokkenbroertjes en zusjes.
- Versgevoerde honden stinken niet. Niet alleen stinken ze niet uit hun bek, ze stinken ook niet uit hun vacht. Je komt wel eens honden tegen die je van meters afstand ruikt. Die eten geen verse, rauwe voeding!
- Omdat verse, rauwe voeding geen onnodige ballaststoffen bevat (onnatuurlijke, chemische conserveringsmiddelen bijvoorbeeld. Of vulstoffen. Of bietenpulp. Of de verkeerde eiwitten), wordt het lichaam minder zwaar belast. Honden die rauwe verse voeding eten, krijgen minder vaak last van lever en nierproblemen.
- Omdat verse, rauwe voeding geen kunstmatige geur, kleur en smaakstoffen bevat en omdat het geen andere onnodige ballaststoffen bevat, ontwikkeld het gedrag van honden zich op rauwe voeding altijd positief. Zeer drukke honden (de zogenaamde ADHD honden) worden rustiger en de slome honden krijgen meer energie.
- Vers, rauw gevoerde honden zijn, zoals ik dat wel eens noem “strak in het pak”. Ik bedoel daarmee is dat rauw gevoerde honden zelden te dik zijn en een prachtig, krachtig gespierd lijf hebben.Ze moeten natuurlijk ook voldoende beweging krijgen om een krachtig gespierd lijf te hebben, maar je kunt het verschil zien tussen honden die evenveel bewegen en brokken of vers, rauw eten. Honden die vers en rauw eten zijn strakker gespierd. Minder papperig. Hebben mooie krachtige spieren en zitten strakker in het vel. En je ziet dit verschil al bij puppy’s van 5 weken!
Al deze voordelen klinken misschien te mooi om waar te zijn. En toch zijn ze werkelijk een feit. Ik heb de afgelopen 15 jaar menig hond zien “genezen” van de meest uiteenlopende kwalen, puur en alleen door ze op verse, rauwe voeding te zetten.
© Lizzy Plat-Coelers